فهرست موفقیت‌های ایران، بدون برجام و FATF/ از پیشرفت در صنعت هسته‌ای تا موفقیت‌ها در حوزه نظامی و دیپلماسی
تاریخ انتشار: ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۷۳۲۶۷۵
تجربه سالیان گذشته بیش‌ازپیش ثابت کرد که گشایش اقتصادی از مسیر برجام و FATF نمی‌گذرد که اگر اینطور بود، دولت قبل آن کارنامه غیر قابل قبول را در حوزه اقتصادی بر جای نمی‌گذاشت.
به گزارش مشرق، «دونالد ترامپ» رئیس جمهور سابق آمریکا در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ رسماً از برجام خارج شد. ساختار حاکمیتی آمریکا تصور می‌کرد که ایران به فاصله کوتاهی با دستپاچگی، برای بازگشت آمریکا به برجام اقدام کرده و در این مرحله، می‌توان برجام را به حوزه‌های دیگر و از جمله حوزه منطقه‌ای تعمیم داد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
پیش از این، سردار شهید حاج قاسم سلیمانی گفته بود: «برای دشمن، این برجام، سه ضلعی است نه یک ضلعی. اوباما فکر می‌کرد به مرور زمان به دو ضلع دیگر می‌رسد، اما آدم عجولی که آمده (ترامپ)، اصرار دارد به سرعت برسد و تصورش این بود که می‌رسد. اینکه اصرار می‌کنند بر برجام ۲ در منطقه، برای این است که می‌خواهند این تحرکی را که از ایران اسلامی به جهان اسلام روح و جان داده، بخشکانند. اگر العیاذبالله ما رفتیم و در برجام۲ شرکت کردیم، به همین تمام می‌شود؟ نه، برجام اصلی در داخل ایران است. تلاش آنها به اینجا منتهی نخواهد شد و برجام سه هم خواهند داشت، چون معتقدند چشمه باید خشکانده شود و این چشمه، ایران است.»
روزها و ماه‌ها و سال‌ها سپری شد. هر چند که برجام خسارت‌های زیادی به مردم عزیز کشورمان تحمیل کرد و دولت قبل با شرطی سازی اقتصاد و گره زدن همه امور به برجام، بر خسارت‌ها افزود، اما روند کلی برجام به نحوی پیش رفت که نه تنها ایران با دستپاچگی و از موضع ضعف به دنبال احیای برجام- با فرمول مدنظر آمریکا و تروئیکای اروپا- نرفت، بلکه با ابتکار عمل در حوزه‌های مختلف و از جمله دیپلماسی اقتصادی، عملاً این توافق خسارت بار را به حاشیه برده و امکان بازتولید آن به صورت یکطرفه و در جهت منافع طرف غربی را ناممکن کرد.
«امیرعلی ابوالفتح» کارشناس مسائل بین الملل اخیراً در توئیتی نوشت: «۵ سال از خروج آمریکا از برجام گذشت. گرچه در این ۵ سال، اقتصاد ایران زیر تحریم‌های آمریکا به شدت آسیب دید، اما ایران ۲۰۲۳ در مقایسه با ایران ۲۰۱۸ در زمینه‌های هسته ای، نظامی و منطقه ای قوی‌تر شده است؛ روندی که احتمالاً دونالد ترامپ در زمان خروج از برجام، انتظار آن را نداشت.»
واقعیت این است که دولت قبل پس از خروج آمریکا از برجام، همچنان به اروپا امیدوار بوده و تصور می‌کرد که می‌توان با همکاری اروپا، در این توافق به نتایج «برد-برد» رسید. اما سابقه سیاه تروئیکای اروپا و از جمله سابقه طرف اروپایی در توافق سعدآباد، حاکی از آن بود که آبی از طرف اروپایی گرم نخواهد شد.
از مقطعی که دولت سیزدهم روی کار آمد، پیشبرد امور بدون گره زدن آن به مواردی از جمله برجام و FATF به صورت جدی دنبال شد.
به عنوان نمونه، در دولت قبل مسئله تأمین واکسن کرونا و انجام واکسیناسیون سراسری در کشور به برجام و FATF گره زده شد. این رویکرد غلط تا جایی پیش رفت که در تابستان ۱۴۰۰ و به واسطه قصور و تقصیرهای صورت گرفته، میزان فوتی‌های روزانه کرونا به بیش از ۷۰۰ نفر افزایش یافت.
با روی کارآمدن دولت سیزدهم، پیگیری جدی و شبانه روزی برای مبارزه با همه گیری ویروس کرونا، آن هم بدون برجام و FATF دنبال شده و نتیجه این رویکرد درست و دقیق، آن شد که از ۷۰۰ فوتی در روز به رکورد روزهای بدون فوتی کرونا رسیده و این رکورد افتخارآمیز بارها تکرار شد. بهتر است بگوییم ایران، بدون فایزر و مدرنا و با تکیه و اعتماد به دانش بومی و استعدادهای جوانان عزیز ایران، ویروس کرونا را شکست داد.
در دولت قبل به دلیل قصور و تقصیرهای وزارت نفت و وزارت امور خارجه، تبادلات گازی با ترکمنستان و اتصال شبکه گاز ایران به این کشور متوقف شده بود و این مسئله قطع گاز و برق را در پی داشت. در این میان، استان‌های شمالی در فصل سرما با قطعی گاز مواجه شده و این مسئله مشکلات زیادی را برای مردم رقم زده بود.
اما در دولت سیزدهم، دیپلماسی جان تازه‌ای گرفت و در همین راستا قرارداد سوآپ گازی میان ایران، ترکمنستان و آذربایجان در جریان سفر رئیس‌جمهور به ترکمنستان- آذر ۱۴۰۰- به امضا رسید و چندی بعد اجرایی شد.
همچنین در تابستان سال گذشته، با تدبیر دولت و همت و تلاش شبانه‌روزی مهندسان و کارگران در حوزه صنعت برق، شاهد قطعی برق در کشور نبودیم. این در حالی است که در دولت قبل، قطعی برق و قطعی گاز و موارد اینچنینی همگی به برجام و FATF گره زده شده بود.
در حوزه دیپلماسی منطقه‌ای و تعامل با شرق نیز اقدامات بسیار مهمی بدون برجام انجام شد. در این میان، دیپلماسی اقتصادی نیز به صورت جدی دنبال شد. عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای از جمله رویدادهای مهم در این خصوص است.
در شرایط فعلی، ایران در منطقه غرب آسیا ابتکار عمل را در دست دارد. کارشناسان معتقدند که از سرگیری روابط ایران و عربستان یکی از پیشران‌های گسترش و تقویت گروه بریکس و پیمان شانگهای و در نهایت تضعیف پترودلار خواهد بود.
پیش از این، «نیکلا سارکوزی» رئیس‌جمهور اسبق فرانسه گفته بود: «محوریت جهان در حال گذار از غرب دیروز به شرق امروز یعنی آسیا است. ما در گذشته بر جهان تسلط داشتیم، اما در حال حاضر به هیچ وجه مسلط نیستیم.» «جوزپ بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در اظهارنظری مشابه گفته بود: «تحلیلگران مدت‌هاست درباره پایان سیستم تحت رهبری آمریکا و ورود به عصر آسیا صحبت می‌کنند. این اکنون در مقابل چشمان ما اتفاق می‌افتد... ما در دنیایی بدون رهبری زندگی می‌کنیم که در آن آسیا به‌طور فزاینده از نظر اقتصادی، امنیتی و فن‌آوری اهمیت پیدا خواهد کرد.» همانطور که مقامات و رسانه‌های غربی اذعان کرده‌اند، نظم جدید جهانی به‌سرعت در حال شکل‌گیری است و نقش ایران در این نظم جدید، غیرقابل انکار است. یکی از محورهای اصلی در این خصوص، رهایی ایران از حصار برجام است.
پیشرفت‌های نظامی ایران نیز در این سال‌ها بی اعتنا به هیاهو و شلوغ بازی طرف غربی دنبال شده و نتایج بسیار خوبی حاصل شد. در حوزه هوافضا نیز همین روند پیش رفت. ارسال ماهواره «خیام» به فضا با قابلیت رصد زمین با دقت یک متر، پرتاب موفق موشک بالستیک قاره‌پیمای «قائم۱۰۰»، رونمایی از سامانه پدافندی ارتقاءیافته «باور۳۷۳»، حمله موشکی سپاه پاسداران به مواضع گروهک‌های تروریستی ضدایرانی در اقلیم کردستان عراق، رونمایی از ماهواره‌های «ناهید۲» و «طلوع۳»، تولید موشک پیشرفته «هایپرسونیک»، رونمایی از تونل‌های زیرزمینی پدافند هوایی در جریان رزمایش مدافعان آسمان ولایت، دریافت جنگنده‌های «سوخو۳۵» از روسیه و...از جمله برخی اقدامات و رویدادهای مهم در این خصوص است.
در سال‌های اخیر پیشرفت‌های مهمی در صنعت هسته‌ای نیز به وقوع پیوست. در روزهای گذشته رئیس سازمان انرژی اتمی ایران عنوان کرد: «همان‌گونه که ابتدای سال اعلام کردم؛ همکاران ما سال ۱۴۰۱، یک سال پرنشاط و پرتحرک را تجربه کردند به‌طوری که ما ۱۵۹ دستاورد دانشی، فناوری و صنعتی داشتیم که تعداد آنها کم نبوده است و به عبارت بهتر هر ۱.۵ روز کاری یک دستاورد داشته‌ایم که حکایت از پویایی و نشاط یک سازمان دارد.»
وی در ادامه گفت: «خوشبختانه بیش از ۱۴۰ بخش صنعتی کشور نظیر صنایع فولاد، سیمان، پتروشیمی و آزمایشگاهی و سایر بخش‌های گوناگون از دستاوردهای ما استفاده می‌کنند.»
همانطور که کارشناسان و صاحبنظران تاکید دارند، ایران در سال‌های اخیر به توفیقات خوبی دست یافته است. که یکی از علت‌های اصلی آن، رهایی از حصار برجام بوده است. قطعاً هدف از بیان این موفقیت‌ها، انکار نقاط ضعف و مشکلات نیست. در حال حاضر مردم عزیز کشورمان با مشکلات معیشتی و اقتصادی دست به گریبان هستند.
اما تجربه سالیان گذشته بیش از پیش ثابت کرد که گشایش اقتصادی از مسیر برجام و FATF نمی‌گذرد. که اگر اینطور بود، دولت قبل آن کارنامه غیرقابل قبول را در حوزه اقتصادی بر جای نمی‌گذاشت. در حال حاضر از دولت، مجلس و سایر دستگاه‌های مسئول این انتظار می‌رود که با همتی مضاعف، بر مشکلات اقتصادی غلبه کرده و روز به روز شاهد کاهش مشکلات معیشتی مردم باشیم.
منبع: فارسمنبع: مشرق
کلیدواژه: اعتراضات فرانسه قیمت سردار حاج قاسم سلیمانی سیاست خارجی اتحادیه اروپا توافق سعدآباد وزارت امور خارجه خودرو قیمت های روز در یک نگاه حوادث سلامت برجام و FATF دنبال شد دولت قبل سال ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mashreghnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مشرق» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۷۳۲۶۷۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ظرفیت شهرهای خواهرخوانده در گسترش دیپلماسی فرهنگی در اصفهان
ایسنا/اصفهان عضو هیئت‌علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه اصفهان با بیان اینکه تولیدکنندگان صنایع‌دستی مانند چاه‌های نفت و گاز متحرک هستند و ازدست‌رفتن آنها کم اهمیت‌تر از معادن و خاک میهن نیست، گفت: متأسفانه مدیریت صنعت گردشگری در اصفهان متولی قوی ندارد و برای اجرای ۱۲ قرارداد خواهرخواندگی جدیت دیده نمی‌شود.
آلودگی هوا، خشکی زاینده‌رود، خشکسالی و فرونشست زمین، هیچ راه‌حل قطعی به‌جز گسترش صنعت گردشگری در اصفهان ندارند. لازمۀ گسترش گردشگری و جذب گردشگران خارجی، اتخاذ رویکردهای جدی در حوزهٔ دیپلماسی فرهنگی کشور است. در همین راستا ایسنا به گفت و گو با محمدعلی بصیری، عضو هیئت‌علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه اصفهان که پیش‌تر نیز رایزن فرهنگی ایران در سنگال بوده، پرداخت.
ایسنا- دیپلماسی فرهنگی چیست و چه اهدافی را دنبال می‌کند؟
دیپلماسی فرهنگی بخشی از سیاست خارجیِ هر کشوری است که با استفاده از ابزارهای قدرت نرم و از طریق گسترش روابط گردشگری، علمی، پزشکی، ورزشی، رسانه‌ای و صنعتی تلاش می‌کند که از کشور خود، تصویری جذاب موقعیتی برتر ایجاد کند و با اقناع افکار عمومی، منافع بلند مدتی را برای توسعهٔ روابط دیپلماتیک، اقتصادی، نظامی و اجتماعی به دست آورد. استفاده از ابزار قدرت نرم برای دستیابی به شاخص‌های قدرت سخت تعقیب می‌شود.
قدرت‌های بزرگ که روابط دیپلماسی قوی‌تر و قدیمی‌تری دارند، از ابزار دیپلماسی فرهنگی بیشتر استفاده کرده‌اند و پس از آنها قدرت‌های متوسط از این ابزار بهره‌برداری کرده‌اند؛ به‌عنوان مثال ابتدا قدرت‌هایی همچون اسپانیا و پرتغال، در دوره‌های بعد انگلیس و فرانسه و سپس آمریکا و شوروی و امروزه هند و چین برنامه‌های گسترده‌ای برای دیپلماسی فرهنگی داشته و تلاش کردند که در ذهن نخبگان و دولتمردان و مردم کشورهای دیگر، جایگاه جذابی از کشور خود ترسیم کنند. آنان از رهگذر روابط دیپلماسی فرهنگی، شاخه‌های دیگر روابط دیپلماتیک را تقویت و در بلند مدت منافع ملی و امنیت ملی و ثبات پایدار را به وجود می‌آورند.
ایسنا- اصفهان چه ظرفیت‌هایی برای گسترس دیپلماسی فرهنگی دارد؟
یکی از مهم‌ترین مصادیق دیپلماسی فرهنگی و استفاده از ظرفیت‌های فرهنگی کشور، گسترس صنعت گردشگری است. گردشگران ممکن است با هدف بازدید از جذابیت‌های طبیعی، سفر کنند و اصفهان به جهت چهارفصل بودن و داشتن انواع مظاهر طبیعی درخود، ظرفیت ویژه‌ای در کشور برای جذب گردشگران طبیعت دارند. برخی دیگر از گردشگران برای بازدید از بناهای تاریخی و باستانی سفر می‌کنند که ایران ظرفیت‌های ویژه‌ای در این خصوص دارد و به‌طور خاص اصفهان، مرکزیت این نوع گردشگری در ایران است. گردشگری پزشکی نیز یکی جلوه‌های جدید گردشگری است که افراد با هدف‌های طبی و پزشکی و درمان ارزان‌تر، سفر می‌کنند. ایران امروزه ظرفیت خوبی در این خصوص داشته و اصفهان نیز یکی از قطب‌های علوم پزشکی در کشور است. گردشگری علمی و صنعتی نیز ظرفیت ویژه‌ای است که اصفهان برای گسترش صنعت گردشگری در اختیار دارد و یکی از قطب‌های صنعتی و دانشگاهی در کشور است. مورد آخر نیز گردشگری کسب‌وکار و تجارت است که به تجارت چمدانی معروف است. با توجه به اینکه اصفهان، مرکز تولید انواع صنایع‌دستی در کشور است، ظرفیت منحصربه‌فردی را برای این هدف، در اختیار دارد.
ایسنا- قراردادهای خواهرخواندگی تا چه اندازه برای گسترش این روابط به ما کمک می‌کنند؟
قرارداد خواهرخواندگی به معنای تمرکز بر تفاوت‌های بین شهرهاست. این تفاوت‌ها هستند که برای شهروندان سایر کشورها، جذابیت ایجاد کرده و روابط گردشگری را توسعه می‌دهد. برای استفاده از ظرفیت‌هایی که شهرهای خواهرخوانده در اختیار ما قرار می‌دهند، نیاز به تقویت زیرساخت‌ها جدی است و متأسفانه مدیریت صنعت گردشگری در اصفهان متولی قوی ندارد و تبلیغات بین‌المللی و رسانه‌ای از ایران در سطح بین‌المللی دیده نمی‌شود. برخی ضعف‌ها در زیرساخت‌ها در بخش دولتی و خصوصی مانع اجرای قراردادهای خواهرخواندگی و گسترش گردشگری شده است.
ایسنا- کدام نهادها متولی گسترش و برنامه‌ریزی صنعت گردشگری و اجرای قراردادهای خواهرخواندگی هستند؟
هر نوع روابط خارجی با هماهنگی وزارت خارجه انجام می‌شود. من فکر نمی‌کنم که وزارت خارجه سیاست چندگانه داشته باشد و برای اجرای دیپلماسی فرهنگی بین شهرهای مختلف کشور تبعیض قائل شود. از آنجایی که شهرداری‌ها متولی اجرای قراردادهای خواهرخواندگی هستند، بنابراین ضعف در دیپلماسی فرهنگی، مسئله‌ای درون استانی است. ۸۰ درصد ضعف اجرای قراردادهای خواهر خواندگی به علت ضعف در بخش بین‌الملل شهرداری اصفهان است.
به‌غیر از شهرداری، نمایندگی وزارت خارجه در استان یکی از متولیان است و یکی از وظایف آن، تسهیل رفت و آمد گردشگران در قالب قراردادهای خواهرخواندگی است که همکاری لازم را خواهد داشت. نمایندگی وزارت میراث فرهنگی در اصفهان نیز لازم است که در زمینه اجرای قراردادهای خواهرخواندگی با شهرداری‌ها همکاری و برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری جدی همراه با اجرا داشته باشد. عملکرد نهادهای استانی این تلقی را به وجود می‌آورد که آن‌گونه که شایسته است، برای اجرای ۱۲ قرارداد خواهرخواندگی جدیت دیده نمی‌شود.
ایسنا- آیا تحولات خارجی بر صنعت گردشگری تأثیر منفی داشته‌اند؟
متأسفانه تبلیغات منفی در سطح جهان بسیار بر سطح ورود گردشگران تأثیر می‌گذارد. تنش‌های امنیتی و مسائل سیاست خارجه نیز به صنعت گردشگری لطمه می‌زند. در واقع با تنش‌های اخیر، طبیعتاً صنعت‌گردشگری راکد شده است. مدیریت و حکمرانی خوب، ضامن برقراری دیپلماسی فرهنگی خوب است.
ایسنا- آیا راه‌حلی برای کارآمد کردن قراردادهای خواهرخوانده وجود دارد؟
طبق مفاد بخشی از قراردادهای خواهرخواندگی، لازم است که شهرهای خواهر خوانده هر سال، متقابلاً نمایشگاه‌های فرهنگی و صنایع دستی در شهر دیگر برگزار کنند. اگر بین اصفهان و کوالالامپور و یا اصفهان و سن‌پترزبورگ یا اصفهان و بیروت نمایشگاه‌های سالانه به طور مستمر و نه به ندرت، برگزار شوند، این قراردادها کارآمد خواهند شد.
مبادله دانشجو، بازرگان، هنرمندان و ورزشکاران بین نهادهای اصفهان و شهرهای خواهرخوانده ظرفیت دیگر این قراردادها هستند که به‌صورت پیوسته و متمرکز به آن عمل نمی‌شود و به نوعی تعطیل و معطل هستند. اگر توریستی با این اهداف وارد کشور می‌شود، به‌صورت شخصی اقدام‌کرده و یا با هماهنگی سایر وزارتخانه‌ها وارد شده است و هیچ‌گونه ارتباطی با قراردادهای خواهرخواندگی ندارند. این ظرفیت‌ها در قراردادهای خواهرخواندگی عملاً بر زمین مانده‌اند و متولی یا پیگیر و مجری ندارد و عملیاتی کردن آنها با ضعف اساسی رو به رو است.
ایسنا- فکر می‌کنید که اجرای این قراردادهای خواهرخواندگی، مشکل مهاجرت هنرمندان صنایع‌دستی را حل خواهد کرد؟
به‌طور خاص و تا حدودی بله، ولی من در سطح کلان‌تر راه حل می‌دهم. باید توجه کنید که ضعف در سیاست‌گذاری گردشگری، منجر به فرار مغزها و هنرمندان صنایع دستی می‌شود. بیشترین درآمد فعالین و تولیدکنندگان صنایع دستی ازجمله قلمزنی و فرش‌بافی و ملیله‌کاری و غیره از ۲ راه فروش به توریست‌های خارجی و صادرات تأمین می‌شود. وقتی ظرفیت صادرات به کشورهای خارجی و ظرفیت ورود گردشگران خارجی به کشور با مشکلات جدی مواجه است، صنعت‌گر دچار بحران فروش و کسب درآمد خواهد شد و در نتیجه به کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و هند و قفقاز و آسیای میانه و سایر کشورهایی که هنر او را به قیمت مناسب خریداری و حمایت می‌کنند، هجرت خواهد کرد.
در گذشته، با بحران فرار نخبگان و صاحبان سرمایه مواجه بودیم و امروزه به‌علت شرایط اقتصادی همچون تحریم‌ها که ظرفیت‌ها و منابع داخلی ما را راکد کرده است، با مهاجرت هنرمندان مواجه شده‌ایم. متأسفانه در دههٔ گذشته صنعت فرش ایران با مهاجرت هنرمندان این عرصه و ازدست رفتن نقشه‌ها و طرح‌های خاص آن لطمۀ جدی دید و الآن این لطمه‌ها متوجه صنایع‌دستی پایین‌تری همچون قلم‌کاری نیز هست.
ایسنا- در پایان سخنی دارید که با دنبال‌کنندگان ما به اشتراک بگذارید؟
وقتی نخبگان میراث فرهنگی از کشور مهاجرت می‌کنند، عملاً بازار فروش کشورهای رقیب گرم می‌شود و حتی ممکن است هنری که قرن‌ها تولید شده است به نام کشور دیگری ثبت جهانی شود. صنایع‌دستی یک ظرفیت درآمدزایی بلند مدت برای کشور هستند. از دست دادن میراث فرهنگی و صنایع دستی هیچ تفاوتی با به تاراج رفتن نفت و خاک ندارد. مسئولین ما در این کشور برای اینکه اجازه ندادند که خاک و نفت کشور توسط بیگانگان، استعمار شود به خود افتخار می‌کنند، اما به از دست رفتن میراث کهن سرزمین بی‌توجه هستند.
تولیدکنندگان صنایع دستی همچون چاه‌های نفت و گاز متحرک در این سرزمین هستند و از دست رفتن آنها کم اهمیت‌تر از از دست رفتن معادن و خاک میهن نیست. ازدست‌رفتن سرمایه‌های فرهنگی، خسارت بلند مدتی به فرهنگ و تمدن ایران وارد خواهد کرد که قابل جبران نیست و هرچه سریع‌تر باید برای آن فکر اساسی کرد. اگر مسئولین امروز اقدام نکنند فردا دیر است و در برابر وجدان تاریخی و اجتماعی پاسخی ندارند. ظرفیت‌هایی که هدر می‌رود، دارای آثار تخریبی است که در نسل‌های بعد غیر قابل جبران خواهد بود. این وضعیت قابل دفاع نیست و نیاز است که نخبگان و متولیان این عرصه وارد عمل شوند و صدای خود را به گوش مراجع بالادستی برسانند.
انتهای پیام
استرداد ۸۵ میلیون ریال به حساب زائران حج تمتع ۱۴۰۲